آرامگاه سیبویه

جاذبه هاي گردشگري شيراز - آرامگاه سيبويه يکي از بناهاي يادبود استان فارس است که در محله سنگ سياه شهر شيراز در قبرستان باهليه قرار دارد.
سيبويه که نام کامل وي ابوبشر عمرو بن عثمان بن قنبر البصري مي‌باشد، در سال 140 هجري قمري در شهر بيضا در شهرستان سپيدان استان فارس به دنيا آمد. وي در سن 14 سالگي براي تحصيل علم عازم بصره شد و در بغداد که در آن زمان مرکز علم و دانش بود، يکي از برجسته‌ترين دانشمندان علم اللغت شد. وي از فيلسوفان بنام و از علماي اعظم نحو و علوم عرب است به طوري که «الکتاب» اولين کتاب حاوي صرف و نحو و از منابع و مآخذ قابل اطمينان است. در واقع سيبويه اولين فردي بود که براي زبان عربي صرف و نحو نوشت و صداها را در اين زبان مشخص ساخت بنابراين علامات ضمه، فتحه، کسره و تنوين‌ها، از ابتکارات سيبويه است از همين رو وي به «سيبويه نحوي» ملقب گشت. کاري که سيبويه در اين زمينه انجام داد، در زمان خود يک شاهکار بود و بدون کاري که وي انجام داد، پيشرفت زبان عربي ميسر نبود و استحکام اين زبان به اين صورت باقي نمي‌ماند.
سيبويه هنگامي که عزم سفر به خراسان نموده بود در مسير راه بيمار مي‌شود و در سال 180 هجري قمري در حالي که فقط 40 سال داشت، در شهر شيراز از دنيا مي‌رود و در گورستان باهليه مدفون مي‌شود.
در سال 1353 خورشيدي توسط انجمن آثار ملي ايران آرامگاهي براي اين دانشمند گرانقدر ساخته مي‌شود. بناي آرامگاه تالاري است در سمت شمال به طول 8 و عرض 5 متر که شامل طاق‌نماهايي با کاشي‌هاي معرق اثر هنرمندان خراساني است. قبر سيبويه در وسط آرامگاه واقع شده و روي آن سنگ سياهي به طول 190، عرض 70 و ارتفاع 35 سانتي‌متر قرار دارد. در واقع نام محله سنگ سياه به وجود همين سنگ بازمي‌گردد.
يکي از راه‌هاي دسترسي به اين آرامگاه، از طريق دروازه کازرون است. با گذشتن از مقابل امامزاده سيد تاج‌الدين غريب و با پيمودن مسافتي حدود 800 متر مي‌توان به آرامگاه رسيد.
ناگفته نماند که در شهر قديمي سيراف (در عسلويه استان بوشهر) که اکنون بندر طاهري ناميده مي‌شود، يک مزار ديگر به نام اين دانشمند وجود دارد.
معناي نام وي «منسوب به سيب» است زيرا بسياري از نام‌هاي ايراني پيش از اسلام و اوايل دوره اسلامي به پسوند نسبي «-ويه» ختم مي‌شدند همچون دادويه و زادويه. فيروزآبادي مؤلف قاموس درباره معناي نام وي مي‌گويد: سيبويه يعني «بوي سيب» و برخي نوشته‌اند که اين ترکيب، معرف کسي است که از وي بوي خوش به مشام مي‌رسيده است. گروهي نيز ظرافت و لطافتي که سيبويه داشته را دليل اشتهار وي به اين نام مي‌دانند.