باغ عفیف آباد

جاذبه هاي گردشگري شيراز - باغ عفيف‌آباد يکي از قديمي‌ترين و زيباترين باغ‌هاي شهر شيراز است که در غرب شيراز و در جنوب خيابان قصرالدشت بالاتر از باغ قديمي رحمت‌آباد و در انتهاي خيابان عفيف‌آباد قرار دارد. درِ ورودي باغ از چوب ساخته شده و در بخش شمالي آن واقع شده است. در پشت در، دالاني وجود دارد که اتاق‌هاي نگهبانان در دو سوي آن تعبيه شده است. سردرِ باغ داراي 4 ستون گچي ساده است که دو به دو در دو سوي واقع شده و با اقتباس از طرح سرستون‌هاي تخت جمشيد، گچبري شده است. در پيشاني درِ ورودي نقش دو شير که گويي را در ميان پنجه‌هاي خود گرفته‌اند، ديده مي‌شود. پس از گذر از در، دهليزي وجود دارد که سقف آن از چوب ساخته شده و با شکل‌هاي منظم هندسي مرتب شده‌اند. در طرف ديگر در و بر پيشاني دهليز، مجلس تاج‌گذاري پادشاه ساساني ديده مي‌شود که بر قاب نيم‌دايره‌اي به وسيله کاشي‌هاي رنگارنگ قرار دارد.
مساحت اين باغ حدود 127000 مترمربع مي‌باشد و در زمان صفويه به «باغ گلشن» معروف بوده است. اين باغ در آن زمان از جمله باغ‌هاي آباد و مهم شيراز و مقر پادشاهان وقت بوده است. يعقوب خان ذوالقدر؛ حاکم شيراز در زمان شاه عباس صفوي، در قسمتي از اراضي اين باغ قلعه‌اي محکم ساخت و براي بناي اين قلعه از سنگ‌هاي گورستان جعفرآباد و مصلي استفاده نمود. پس از صفويه اين قلعه ويران شد و باغ رونق و آباداني خود را از دست داد. در سال 1284 هجري قمري، به فرمان «ميرزا علي‌محمد خان قوام‌الملک» عمارت باغ فعلي احداث شد. وي براي آبياري درختان باغ قنات ليمک را که در 15 کيلومتري باغ و در قصر قمشه بود، خريداري کرد. اين باغ در اواخر سده گذشته به خواهرزاده قوام‌الملک به نام «عفيفه خانم» به ارث رسيد و چون او بهسازي گسترده‌اي در باغ انجام داد، از آن پس باغ را «عفيف‌آباد» ناميدند.
در ميان باغ کاخ زيبايي قرار دارد که از بناهاي دوره زنديه و قاجاريه است.
ساختمان کاخ دو طبقه است. طبقه پايين زيرزمين وسيعي است که آب نماي زيبايي در آن ساخته شده و هم اکنون اين طبقه به «موزه نظامي» تبديل شده و سلاح‌هاي گوناگون در آن به تماشا گذاشته شده است. در اين موزه سلاح‌هاي گران‌بهايي همچون تفنگ فتحعلي شاه، ناصرالدين شاه، مظفرالدين شاه، رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوي، سَرپُرهاي همرزمان ميرزا کوچک خان جنگلي و مسلسل رئيس علي دلواري ديده مي‌شود. در جلوي پلکان ورودي نيز ارابه‌ ويژه تشييع جنازه رضا شاه پهلوي و توپ فتحعلي شاه قاجار ديده مي‌شود. اين طبقه با 3 پله به طبقه دوم راه دارد.
طبقه دوم شامل يک راهروي طويل است که در دو سوي آن اتاق‌هاي زيبا و تو در تو قرار دارند و در ميانه اين طبقه، تالار بزرگ و باشکوهي قرار دارد. اين طبقه را که «موزه عبرت» مي‌نامند شامل اتاق‌هاي همايش، رخت‌کن، نشيمن، مطالعه، سالن پذيرايي و قمارخانه است. از اشياي باارزش اين موزه فرش‌هاي قيمتي کف اتاق‌ها و پيانوي شخصي فرح پهلوي مي‌باشد که در جشن 2500 ساله شاهنشاهي استفاده شده است.
از ديگر بخش‌هاي اين باغ قهوه‌خانه سنتي باغ است که در سمت راست درِ ورودي باغ واقع شده و در حياط آن درخت نارنج و حوض کوچکي قرار دارد. سالن قهوه‌خانه داراي 6 حجره است که بر هر کدام نقشي کشيده‌اند. اين نقش‌ها عبارتند از داستان ضحاک و کاوه آهنگر، داستان زال و سيمرغ، نبرد رستم و سهراب، نبرد تهمتن و ديو سپيد و نبرد رستم و اسفنديار.
از ديگر بناهاي باغ حمام آن است که در بخش غربي ساختمان ورودي و پشت ديوار قرار دارد. در ديوارهاي خزينه حمام نقش‌هاي برجسته‌اي به چشم مي‌خورد که عبارتند از تصوير فرهاد در کوه بيستون، ديدار مردم با خسرو پرويز ساساني، صحنه ورودي حضرت يوسف به جمع زنان مصري و … .
باغ عفيف‌آباد در سال 1341 خورشيدي توسط ارتش از فرح پهلوي خريداري شد. اين باغ در سال 1348 زير نظر سازمان ميراث فرهنگي مرمت شد و در سال 1370 همزمان با روز ارتش، به عنوان «موزه نظامي شماره 2» بازگشايي شد و اکنون تحت اختيار سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران است.
اين باغ به عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.