جاذبه هاي گردشگري قشم - تنگه شگفت انگيز “چاهکوه” در روستاي چاهوي شرقي جزيره قشم،با حفره ها و دالان ها و اشکال اعجاب آور در ديواره هاي خود بيننده را مبهوت مي کند. نظير اين پديده زمين شناسي در آلمان، انگليس، چين، آمريکا و چند کشور ديگر وجود دارد.
تنگه چاهکوه، پديده اي شگفت از فرسايش سنگ هاي رسوبي زمين، در جزيره قشم واقع شده است. دره يا تنگه چاهکوه، در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم، دره اي به عمق 100 متر، نمايشي از فرسايش سنگ هاي رسوبي است. اين دره در 70 کيلومتري شهر قشم و در کنار روستاي چاهوي شرقي، در بخش غربي ساحل شمالي جزيزه قشم قرار دارد و يکي از مهم ترين جاذبه هاي گردشگري جزيره قشم است. اين دره شگفت انگيز، در دل کوه سنگي يکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد .
چاهکوه در ابتدا عريض و با ديواره هاي بلند در برابر ديدگان مخاطب ظاهر مي شود، ولي به تدريج از عرض آن کاسته تا جايي که عبور از ميان آن دشوار مي شود، اين در حالي است که ارتفاع ديواره ها همچنان زياد است و به همين دليل داخل دره نور کمي وجود دارد.
در حوالى روستاى چاهو در کناره شمالى بخش غربى جزيره دو دره عمود برهم با ديواره هاى عمودى بلند ديده مى شوند که مورفولوژى شبه کارستى را نشان مى دهند. در کف يکى از دره ها که امتداد تقريباً شمالى جنوبى دارد حفره هاى کم عمق و نيمه عميق چاه مانندى وجود دارند که محل انباشت و ذخيره آب هاى جارى شده در دره ها بوده و مورد استفاده اهالى منطقه قرار مى گيرند.
ورودى دره شمالى جنوبى از سمت شمال عريض تر و کم شيبتر است و شکل کمابيش يو مانندى را نشان مى دهد. هرچه به سمت جنوب پيش مى رويم دره کم عرض تر شده و شيب آن افزايش مى يابد و در انتها به شکل وي درآمده و صعب العبور مى شود. اين مشخصات نشان دهنده سيلابى بودن دره است.
ديواره هاى دره شيارها و خطوط فرسايشى موازى متعددى را نشان مى دهند که بعضاً اين شيارها عمق بيشترى پيدا کرده و فرم هاى قاشقى يا قيفى را به خود مى گيرند.
جنس ديواره ها عمدتاً از ماسه سنگ آهکى سست بوده و به دليل وجود ميان لايه هاى مارن قرمز، سيلت و آهک شاهد انحلال و فرساي شهاى شديد در اين بخش ها هستيم به نحوى که در تمامى طول ديواره دره حفره ها متعدد کوچک و بزرگ نمايان هستند. به نظر مى رسد چاه هاى کم عمق آب که مورد استفاده اهالى قرار مى گيرد توسط دست حفارى شده اند اما اين حفارى در ادامه حفرات انحلالى عميق صورت پذيرفته و در واقع کار طبيعت توسط بشر تکميل شده است. همچنين در طول دره اصلى و دره عمود بر آن کانال باريک جوى مانندى ديده مى شود که ظاهراً براى هدايت و انتقال آب دره ها به داخل چاه حفر شده است.
اين تنگه به دليل دارا بودن ديواره هاى عمودى نسبتاً مرتفع، وجود شيارها و خطوط فرسايش موازى و عميق و همچنين انواع حفره هاى نيمه کروى و بيضوى از زيبايى ويژهاى برخوردار است.
تنگه چاهکوه، پديده اي شگفت از فرسايش سنگ هاي رسوبي زمين، در جزيره قشم واقع شده که کمتر معرفي شده و به همين دليل کمتر مورد بازديد گردشگران قرار گرفته است.
اين دره از چهارسو، چهارتنگه دارد که در جاهايي ديواره ها به هم مي رسند و فاصله ? ديواره از هم شايد به حدود نيم متر برسد. به نظر مي رسد اين دره و دره هاي مشابه اطراف آن مربوط به شکستگي هاي طاقديس بزرگي باشند که بر ايجاد گنبد نمکي نمکدان هم نقش داشته است.
جنس سنگ هاي چاه کوه، از سنگ هاي رسوبي موسوم به سنگ هاي آهکي و مربوط به رشته کوه زاگرس مي شوند که جزو يکي از ? گروه سنگ هاي موجود در طبيعت (رسوبي، آذرين و دگرگوني) قرار مي گيرد.
در ديواره هاي دره چاهکوه، فرسايش آبي و انحلال، شيارهاي عميق و طويل و انواع حفره هاي عدسي، قاشقي و کروي شکل را حفر کرده اند. وجود شيارها و خطوط فرسايش موازي و همچنين حفره و طاقچه بر بدنه عمود اين دره و نيز وجود جوي هاي سنگي در کف دره، موجب شده تا تنگه چاهکوه به اعجاب تبديل شود. طرح ها و اشکالي که روي ديواره هاي اين تنگه زيبا نقش بسته هر بيننده اي را تحت تاثير قرار مي دهد. اشکالي که خيال انگيز و روياگونه اند و مانند آثار هنري ارزشمندي شده اند که به دست هنرمند توانايي به وجود آمده اند.
باد، آب باران و بارش هاي سيل آسا و شديد از مهم ترين دلايل وجود اين حفره هاي زياد در ميان ديواره چاهکوه است. سنگ هاي چاهکو داراي آهک يا بي کربنات کلسيم است که اسيد آب باران دليل حل شدن آنها و ايجاد شکاف ها و حفره هاي کوچکي در ميان آنها شده و اين حفره ها در طول چند ميليون سال بزرگ تر شده و تبديل به دالانه هاي جالبي شده اند. در اين ميان، جاري شدن آب در زمان بارندگي، زيبايي اين دره را دوچندان مي کند.
گردشگران چاهکوه ، جنسي عام به مانند ساير گردشگران ندارند. آنها يا محقق اند يا دلباخته طبيعت. به همين دليل ساخت تاسيسات گردشگري به منظور حفظ جاذبه هاي طبيعي اين تنگه به راحتي امکانپذير نيست.
تنگه چاهکوه يکي از جاذبه هاي ژئوپارک قشم است و تاکنون اقدام هايي در حد تاييد سازمان يونسکو در اين تنگه انجام شده است.
جاده به طول ? کيلومتر، ساخت سرويس بهداشتي، نصب چند تابلو آموزشي و زيست محيطي، نصب سطل زباله، ساخت پارکينگ و داير کردن کيوسک نگهباني از جمله اقدام سازمان منطقه آزاد قشم دراين تنگه گردشگري به شمار مي آيد.
شناخته شدن ژئوپارک قشم را به عنوان يکي از ژئوپارک هاي مهم و توريستي دنيا نيازمند نگاه ملي است قابل ذکر است که درآمد کشور چين از ? ژئوپارک خود که به ثبت جهاني رسيده، چندين برابر درآمد نفتي ايران است؛ به يقين براي رسيدن چنين وضعي بايد تمام ارگان هاي مانند محيط زيست، وزارت علوم، سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي، سازمان زمين شناسي، و غيره به کمک منطقه آزاد قشم در جهت معرفي آن کوشا باشند.
تعداد بازديد کننده هاي تنگه چاهکوه در ايام نوروز حدود ?? هزار نفر اعلام شده است، پيش بيني مي شود با داشتن برنامه در سال هاي آتي اين تعداد در ? سال آينده به ??? هزار نفر تا يک ميليون نفر برسد.
دليل نامگذاري چاهکوه وجود چاه هايي است که در ابتداي دره حفر شده است. چند چاه کم عمق و کانال هايي براي هدايت آب، از سوي اهالي روستاي چاهو حفر شده و زيبايي اين تنگه را دوچندان مي کند. از آنجا که با توجه به گرم و خشک بودن منطقه، آب شيرين ذخيره شده ارزش بالايي دارد، اين چاه ها محل ذخيره آب باران است. اين کانال ها و چاه ها، قدمتي باستاني دارند و از زمان هاي دور براي تامين آب شيرين اهالي اين بخش از جزيره مورد استفاده قرار داشته است.