شمال نیوز: استان گيلان با مساحت 14711 كيلومتر مربع در ميان رشته كوههاي البرز و تالش در شمال ايران جاي گرفته است
اين استان به واحد جغرافيايي جنوب درياي خزر تعلق دارد و با استان هاي اردبيل در غرب، مازندران در شرق، زنجان در جنوب و كشور استقلال يافته آذربايجان و درياي خزر در شمال هم مرز و همسايه است. رود سفيد تمشك كه بين چابكسر و رامسر جاري است، آن را از استان مازندران جدا مي كند.
بر اساس تقسيمات كشور سال 1375، اين استان به مركزيت رشت، 12 شهرستان، 35 شهر، 30 بخش، 99 دهستان و 2763 آبادي دارد. شهرستان هاي استان عبارتند از: آستارا، آستانه اشرفيه، بندر انزلي، رشت، رودبار، رودسر، شفت، صومعه‌سرا، طوالش، فومن، لاهيجان و لنگرود.
استان گيلان
تاريخ گيلان با تكيه بر پاره اي اشاره ها و كاوش هاي باستان شناختي به دورة پيش از آخرين يخبندان (بين 50 تا 150 هزار سال پيش) مي‌رسد. با مهاجرت آريايي ها و ديگر اقوام به اين سرزمين ، از آميزش مهاجران و ساكنان بومي منطقه، قوم هاي جديدي پديد آمـدند كه در اين ميان دو قوم گيل و ديلم اكثريت داشتند. از همان آغاز، فرمانروايان اين قوم ازآزادي كامل برخوردار بوده اند و هيچ گاه در برابر بيگانگان و يا در مقابل حكمان ديگر ، تسليم نشده اند و حتي به اطاعت دولت ماد در نيامده‌اند.
در قـرن ششم پيـش از ميلاد ، گيلانيان با كوروش هخامنشي متحد شدند و دولت ماد را سرنگون كردند. در زمان ساسانيان، گيلان استقلال خود را از دسـت داد و اردشير بابكان به ياري ارتشي مركب از 300 هزار مرد جنگي و نزديك به 10 هزار سواره گيلان را تسخير كرد.
پس از پيروزي عرب هاي مسلمان بر ايرانيان، گيلان به مأمن علويان تبديل شد . در حدود سال 290 هجري قمري ، مردم گيلان و ديلم كم كم به مذهب علويان روي آوردند و در گسترش آن نيز كوشش بسيار كردند. سلسلة ديلميان در دوران فرمانروايي خود به بغداد لشگر كشيدند و خليفة عباسي را شكست دادند . مغولان در زمان اولجايتو موفق شدند براي مدت كوتاهي اين سرزمين را تصرف كنند. گيلانيان در به قدرت رسيدن صفويان نقش مهمي را ايفا كردند.
در زمان سلطنت شاه عباس اول ، گيلان استقلال خود را از دست داد. در سال 1071 هجري قمري ، قواي روسيه به دستور پتر كبير به گيلان حمله برد و رشت را تا سال 1145 هجري قمري در اشغال خود نگه داشت . گيلك ها در پيروزي انقلاب مشروطيت نيز سهمي عمده داشتند . آنها در سال 1287 هجري قمري تهران را فتح كردند. نقش مردم گيلان در نهضت ميرزا كوچك خان جنگلي نيز از نمونه هاي درخشان تاريخ اين سرزمين است.
شهرستان رشت
شهر رشت در دوره پيش از اسلام و دست كم در دورة ساسانيان وجود داشته است .در زماني كه حكومت ساساني رو به فروپاشي مي رفت، حكمراني مستقل اين ديار را گيلان‌شاه مي‌ناميدند. پس از غلبه مسلمانان بر ايران، اولين بار كه نامي از رشت به ميان آمد، سال 61 هجري قمري بود. در زمان صفويه به ويژه در دورة شاه اسماعيل صفوي ، سرزمين گيلان به دو بخش : بيه پس به مركزيت رشت و بيه پيش به مركزيت لاهيجان تقسيم مي شد.
حكومت بيه پيش از 943 هجري قمري به خان احمد گيلاني رسيد و شاه طهماسب اول صفوي، حكومت بيه پس را نيز به او سپرد.سرانجام شاه عباس اول صفوي گيلان را تسخير كرد. در سال 1045 هجري قمري ، شهر رشت به دست استپان رازين روسي غارت شد. در سال 1722 ميلادي نيز سپاهيان پتر كبير ، رشت را تسخير كردند. سپس روس هاي بلشويك در جريان تعقيب هواداران تزار رشت را به تصرف خود درآوردند.
ميدان شهرداري
رشت در طول تاريخ خود ، وقايع اسف انگيز فراواني را از سر گذرانده است . در زمستان 1246 هجري قمري، طاعون شديد در گيلان شايع شد و در حدود شش هزار نفر را از پاي درآورد. 56 سال بعد، شهر به آتش كشيده شد و خسارات فراوان ديد . در سال 1316 هجري قمري در رشت شورش نسبتاً دامنه داري عليه قانون خراج راهداري كارگزاران روس كه از ساكنان دهستان ها دريافت مي كردند، به وقوع پيوست . به هنگام جنگ جهاني اول شهر رشت در معرض تاخت و تاز سپاهيان روس و بعد نيروهاي انگليسي و شورشيان محلي قرار گرفت و خرابي بسيار در آن به بار آورد .در سال 1920 ميلادي ارتش سرخ باكو را تصرف كرد و وارد بندر انزلي شد.
آرامگاه ميرزاكوچك خان اين كار موجب شد كه حكومتي ضد انگليسي به رياست ميرزا كوچك خان در رشت تشكيل شود. انگليسي ها رشت را تخليه كردند و با آتش زدن انبارهاي خود و انهدام پل سفيد رود ، رهسپار بغداد شدند . قوايي از تهران عازم سركوبي انقلابيون شد . به موجب قرارداد 1339 هجري قمري ( 1921 ميلادي ) كه بين دولتهاي ايران و اتحاد جماهير شوروي منعقد شد ، گيلان و رشت از نيروهاي روسي تخليه شد.
امروزه شهرستان رشت به عنوان مركز راههاي بازرگاني گيلان و بازار تجارت و واردات و صادرات مطرح است و به عنوان مركز استان امكانات جهانگردي فراواني دارد.
مراكز ديدني و تاريخي
* آرامگاه ميرزاكوچك خان
* مدرسه شاپوررشت
* آرامگاه ميرنظام الدين
* آرامگاه دكترحشمت
* كاروانسراي لات
* چشمه آب شورلاكان
* چشمه چشماگل سه‌شنبه
* مسجدصفي
* مسجدجامع جور
* بقعه آكاشا
* بقعه آقاسيددانيال
* بقعه خواهرامام
_____________________
شهرستان آستانه اشرفيه
آستانه اشرفيه يكي از مراكز مهم مذهبي و زيارتي گيلان است. وجود مقبره حضرت سيد جلال الدين در اين شهر ، اهميت آن را دو چندان كرده است. اين شهر در گذشته كوچان ناميده مي شد.
جلال الدين اشرف (ع) فرزند امام موسي كاظم (ع) در قرن چهارم هجري قمري به اين شهر نقل مكان كرده، ولي در هيچ منبعي از آن ذكري به ميان نيامده است . در حال حاضر ، آستانه اشرفيه يكي از شهرستان هاي پر اهميت مذهبي ، زيارتي و كشاورزي گيلان است.
مراكز ديدني و تاريخي
* آرامگاه دكترمعين
* آرامگاه آپيرجنگلي
* آرامگاه آقاسيدمحمد
* بقعه شيدجلال الدين اشرف
_____________________
شهرستان بندر انزلي
قديمي ترين زماني كه در متون تاريخي از انزلي ياد شده ، سال 863 هجري قمري است كه در آن زمان يك دهكده كوچك بوده است . از اوايل دورة صفويه، اين ناحيه مورد توجه انگليسي‌ها، روس ها و دولت مركزي ايران كه پايتخت آن قزوين بود، قرار گرفت. انگليسي ها درتجارت ابريشم گيلان با داير كردن شركت تجارتي در مسكو ، راه رشت - بندر انزلي - ادكوبه به اروپا را رونق بخشيدند و انزلي به عنوان دروازه اروپا معروف شد.
تالاب انزلي
با روي كار آمدن پهلوي اول و توجه وي به بندر انزلي ، اين بندر بازسازي و اسكله هاي جديدي در انزلي و غازيان ساخته شد و اداره بندر و كشتيراني مجهز گشت. در حال حاضر، بندر انزلي يكي از زيباترين شهرهاي گيلان و مجهزترين بندر كرانه هاي درياي خزر است كه سالانه هزارن تن كالا توسط كشتي، از آن خارج و يا به آن وارد مي شود.
مراكز ديدني و تاريخي
* كاخ ميان پشته
* عمارت معتمدي
* عمارت گمرك
* عمارت شهرداري
* بقعه بي بي حوريه
* تالاب انزلي
_____________________
شهرستان تالش
تالش و تاليش را به عربي طبلستان مي گويند. هشتپر مركز اين شهرستان وسيع است كه در گذشته سفارود و پس از آن ، كرگان رود نام داشت. تا زمان افشاريه، بخش جنوبي شهرستان تالش تابع حكومت لسگر بـود و بـخش ميـاني آن تـا آستـارا تحـت فـرمان حـكومـت نـاو و طول قرار داشت و بخش شمالي آن را گشتاسفي يا گشتاسبي مي‌خواندند و مركز حكومتي آن لنكران بود.
پس از انعقاد قرارداد عهد نامه گلستان و تركمنچاي، تالش گشتاسبي از پيكر ايران جدا شد و سپس تالش اسپهبد و تالش كسگر كه عمدتاً تحت سلطة خوانين نمين اردبيل بود، دو قسمت شد. قسمت شمالي آن در محدودة شهرستان آستارا، تا سال 1342 تابع اردبيل باقي ماند و قسمت جنوبي آن به پنج خان نشين به نامهاي كرگانرود، اسالم، تالش، دولاب (رضوان شهر )، شاندرمن و ماسال تقسيم و خمسة طوالش ناميده شد. تالش در يك منطقة زيباي جنگلي قرار دارد و مركز آن شهر هشتپر است.
تالش - خانه روستايي
مراكز ديدني و تاريخي
* كاخ ضرغام السلطنه
* آرامگاه سيدشرفشاه
_____________________
شهرستان رودسر
شهرستان رود سر در زمان هاي قديم به بخشي از رانكوه در شرقي ترين ناحيه گيلان تعلق داشت. اين منطقه از شمال به درياي خزر ، از جنوب به رودبار (عمارلو) و از غرب به ديلمان و لاهيجان محدود مي شد. قديمي‌ترين نام رودسر كوتم است كه شهر كوچكي در رانكوه بوده است.
پس از آن ، اين شهرستان هوسم نام گرفت و آنچنان كه در متون تاريخي آمده است، در سال 375 ه . ق بازاري نيكو و مسجد جامع بزرگي داشته است. بعدها اين شهر به دلايل نامعلومي رو به خرابي نهاد و در اواخر قرن نهم ه.ق به رودسر (شهري كه ميان دو رود واقع است ) تغيير نام داد . رودسر امروزي يكي از شهرهاي بسيار زيباي استان گيلان است.
پل آجري تميجان
مراكز ديدني و تاريخي
* قلعه بندبن قاسم آباد
* پل آجري تميجان
* چشمه آب معدني سجيران
* مسجدجامع اميربنده كلاچاي
* قعه آقاسيدمعين وآقاسيدمبين