جاذبه هاي گردشگري شيراز - شاهچراغ آرامگاه «مير سيد احمد» ملقب به شاهچراغ، پسر موسي کاظم امام هفتم شيعيان است.
اين بنا در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجري قمري ساخته شدهاست و گنبد و بارگاه آن داراي کاشي کاريهاي زيبايي است.∗درون حرم را با به کار بردن آيينههاي ريز رنگين، به سبکي هنرمندانه، آيينه کاري کرده و انواع خطهاي زيباي فارسي و عربي، تزيين کننده نماي اطراف آينهها و کاشيها است.
بناي حرم، مشتمل بر ايواني در جلو و حرمي گسترده در پشت ايوان است که در چهار جانب حرم، چهار شاه نشين قرار گرفته و مسجدي نيز در پشت حرم (سمت غرب) ساخته شدهاست. ضريح آن در شاه نشين زير گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شدهاست.
حياط شاه چراغ داراي دو در اصلي ورودي است که در سمت جنوب و شمال حرم از زير دو سر در بزرگ کاشي کاري شده گذشته و وارد حياط وسيع حرم ميشويم. در ميان حياط، حوض بزرگ فواره داري ساخته شده و در اطراف حوض درختکاري شدهاست. حرم شاهچراغ در سمت غرب حياط و حرم سيد مير محمد- برادر شاه چراغ - در سمت شمال شرقي حياط قرار دارد.
غير از دو در اصلي، دو در فرعي ديگر نيز وجود دارد که يکي به بازار حاجي و ديگر به مسجد جامع عتيق ميرود درگاه مانندي نيز از ضلع شمال حياط وارد بازار شاه چراغ ميشود.
در دور تا دور حياط، اتاقهايي دو طبقه ساخته شده که در پيشاني و جرزهاي جلو آنها کاشي کاري شدهاست. ستونهاي آهني ايوان حرم به وسيله چوبهاي نفيس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نيز چوب منبت کاري شده به کار رفتهاست. امکانات وسيعي مثل پاسگاه انتظامي، دفتر پست و مخابرات، کتابخانه و موزه در اين حياط وسيع براي رفاه مردم ايجاد شدهاست.[نيازمند منبع]
تاريخچه آرامگاه احمدبن موسي
نمايي از شاه چراغ
در سال ??? (ه. ق) مادر شاه شيخ ابواسحاق اينجو پادشاه فارس، ملکه تاشي خاتون اقدامات نيکويي بر بارگاه او انجام داد. اين بانوي نيکوکار، اقدام به بهسازي بارگاه کرد و در عرض ? سال از سال ??? تا ??? (ه. ق) آرامگاهي وسيع و گنبدي بلند بر آن ساخت. همچنين در جنب آرامگاه، مدرسهاي وسيع بنا کرد. او همچنين تعداد زيادي از مغازههاي بازار نزديک حرم و ملک ميمند فارس را وقف بر اين آستان مقدس کرد.
ابن بطوطه جهانگرد مراکشي که در سال ??? (ه. ق) براي بار دوم به شيراز سفر کرده، در سفرنامه خود درباره اقدامات ملکه تاشي خاتون و توصيف آرامگاه، چنين نوشتهاست:
اين آرامگاه در نظر شيرازيها احترام تمام دارد و مردم براي تبرک و توسل به زيارتش ميروند. تاشي خاتون، مادر شاه ابواسحاق، در جوار اين بقعه بزرگ، مدرسه و زاويهاي ساختهاست که در آن به اطعام مسافران ميپردازند و عدهاي از قاريان پيوسته بر سر تربت امامزاده، قرآن ميخوانند شبهاي دوشنبه، خاتون به زيارت آرامگاه ميآيد و در آن شب قضات و فقها و سادات شيراز نيز حاضر ميشوند. اين جمعيت در بقعه جمه ميشوند و با آهنگ خوش به قرايت قرآن مشغول ميشوند. خوراک و ميوه به مردم داده ميشود و پس از صرف طعام، واعظ، بالاي منبر ميرود و تمام اين کارها در بين نماز عصر و شام انجام ميگيرد. خاتون در غرفه مشبکي که مشرف به مسجد است، مينشيند. در آخر هم (به احترام اين بقعه) همانند سراي پادشاهان طبل و شيپور و بوق مينوازند.
در سال ??? (ه. ق) به دستور شاه اسماعيل صفوي، بهسازي گستردهاي بر آرامگاه انجام گرفت. ?? سال بعد بر اثر زلزله سال ??? (ه. ق)، نيمي از گنبد آرامگاه ويران شد که دوباره در سالهاي بعد بازسازي گرديد.[نيازمند منبع]
در سال ???? (ه. ق) نادرشاه افشار بهسازي گستردهاي بر اين آرامگاه انجام داد و به دستور او قنديل بزرگي در زير سقف و گنبد آويزان کردند. نادرشاه پيش از گرفتن شيراز و غلبه بر افغانها، پيمان بسته بود که اگر در جنگ پيروز شود، بهسازي شايستهاي بر اين بقعه انجام دهد. بنابراين پس از پيروزي بر افغانها و تسلط شيراز، ???? تومان پول آن زمان را صرف بهسازي شاه چراغ کرد و قنديل او ??? مثقال وزن داشته که از طلاي ناب و زنجير نقرهاي ساخته بودهاند. اين قنديل تا سال ???? (ه. ق) همچنان آويزان بود.
در زلزله سال ???? (ه. ق) شيراز با خاک يکسان شد و اين آرامگاه نيز به کلي مخروبه گرديد، نويسنده تذکره دلگشا که خود شاهد اين زلزله بودهاست چنين مينويسد:
گنبد بقعه (شاه چراغ) که از غايت ارتفاع، آفتاب جهان تاب هر روز در نيم روز خود را در سايه آن کشيدي به يک دفعه چنان بر زمين خورد که زمين شکافته و در اعماق خاک فرو رفت... و آن عمارات عالي... تو گويي هميشه ويران بوده....
پس از زلزله، قنديل اهدايي نادرشاه را فروختند و صرف بازسازي آرامگاه کردند.
اين آرامگاه در کنار ميداني به نام احمدي در شهر شيراز قرار دارد. آرامگاه سيدميرمحمد برادر سيدميراحمد نيز در نزديکي شاهچراغ است.∗ که به سبک معماري آذري بنا شده است.