غار هامپوئیل که در میان مردم محلی به «غار کبوتر» معروف است، در 15 کیلومتر جنوب شرقی مراغه و در حوالی روستای «گشایش» واقع شده است.

غار کبوتر در کمرگاه کوهی صخره‌ای، رو به جنوب قرار گرفته است و از بستر رودخانه «موردی چای» حدود 1600 متر ارتفاع دارد. عرض دهانه غار کبوتر 8 متر است و ارتفاع آن به 25 تا 40 متر است. طول و عرض میدان اول غار تقریباً 40 در 60 متر است. در ابتدای ورود به غار کبوتر، کتیبه‌ای به زبان روسی دیده می‌شود که تاریخ آن مربوط به سال 1925 میلادی است. اهمیت غار کبوتر به خاطر وجود چاه‌های عمیق و مخوفی است که به صورت تنوره‌های سنگی و تالارهای بزرگ دیده می‌شود. این غار بیش از غارهای دیگر مورد توجه غارشناسان، محققان و کوهنوردانی است که همه ساله برای بازدید از آن به این منطقه سفر می‌کنند.

از دهانه غار کبوتر که وارد می‌شویم به محوطه وسیعی می‌رسیم که در سقف آن دو حفره جالب توجه وجود دارد. در قسمت شمال شرقی انتهای میدان اول، راهرویی بسیار تنگ وجود دارد که راه ورود به میدان دوم است. در میدان دوم، چهار راهی وجود دارد که دو راه به میدان اول، یکی به سمت داخل غار و راه بعدی که راهروی تنگی است به محوطه دیگری در جنوب شرقی غار باز می‌شود.

در سمت شمال و شمال شرقی میدان دوم، چهار حفره و فرورفتگی گود به چشم می‌خورد، که نشان دهنده وجود چهار حلقه چاه عمیق است. همه ساله تغییرات زیادی در داخل غار کبوتر اتفاق می‌افتد. تغییرات عمده میان میدان اول و دوم، از نظر زمین‌شناسی، پیدایش خاکستر است که گاهی تا قوزک پا و حتی تا زانو می‌رسد. داخل چاه‌های متعدد غار، دو سفره آب وجود دارد که یکی به علت ریزش از بین رفته، ولی در چاه دیگر آب وجود دارد و صدای جریان آن از بالا به گوش می‌رسد.

در اطراف چاه‌ها و دیواره‌ها و سقف میدان دوم رسوبات آهکی و استالاکتیت، مناظر جالب توجه و زیبایی به وجود آورده است. هوای غار کبوتر بسیار مرطوب است و در انتهای آن به خصوص در کنار چاه سوم و چهارم هوای کافی وجود ندارد و برای رسیدن به کنار چاه‌های مزبور، بدون تجهیزات کافی مانند طناب، نورافکن، وسایل ایمنی، کپسول هوا و راهنما غیرممکن است. در حال حاضر این غار تحت مدیریت و بهره‌برداری سازمان یافته نیست.